اسرار کاوش

ایرانیان از همان ابتدای تاریخ خود علاقه وافری به جواهرات و هنر جواهرسازی نشان می دادند و هر گاه سلسله های قدرتمندی در کشور حاکمیت پیدا می نمودند اقتصاد کشور نیز پویاتر می شد و در پی آن خزائن ممکت غنی تر می گردید و مجموعه ای از گرانبها ترین گوهرها و زیورآلات در آن جمع آوری می شد.

 تاریخ استفاده از زیورها و گوهرها، به اندازه تاریخ پیدایش آدمیان در پهنه گیتی، کهن و طولانی است. آدمیان نخستین، هنگامی که از زیورها و سنگ های رنگین استفاده می کردند، هیچ گاه در این اندیشه نبودند که ظاهر خود را با آنها آراسته، بر زیبایی خود بیافزایند. چراکه آنان به اشیا و مواد گوناگونی که می شناختند از نظر سودمند بودن و ارزش های مادی واقعیشان می نگریستند. ایرانیان نیز از همان آغاز تاریخ خود، با گوهرها و زیورهای گوناگون سرو کار داشتند. آبادانی کشور و علاقه مند بودن مردم این سرزمین به زندگانی پرتجمل و با شکوه، توأم با زیبا پسندی، همواره گوهرها و زیورها را مورد توجه مردم ایران قرار می داده است.

ایران با داشتن معادن و کانی های فراوان، از غنی ترین کشورها در زمینه منابع زیرزمینی است. از فلزات گرانبها نظیر طلا و نقره گرفته تا سایر منابع معدنی دیگر در ایران وجود دارد. در دوره صفویه تعداد کمی از این معادن مورد بهره برداری قرار می گرفته است. تعدادی معادن طلا و نقره که شاردن (سیاح فرانسوی) از آنها با عنوان معدنیات خورشید و ماه یاد می کند، در این زمان استخراج می شد. اما ایرانیان در توسعه و اکتشافات آن سعی فراوانی انجام نمی داده اند و تنها به آنچه که همیشه موجود بوده، اکتفا می نمودند.

از سنگ های بسیار مهمی که در آن دوران در ایران موجود بوده و هنوز نیز ایرانیان از آن بهره می برند، می توان از فیروزه نام برد. معدن فیروزه در ایران یکی نیشابور و دیگری در کوهی به نام فیروزه کوه است. بعد از فیروزه دیگر جواهری که در ایران به دست می آید، مروارید بوده و هست که در سرتاسر خلیج فارس به خصوص در اطراف جزیره بحرین صید فراوان داشته و مروارید های آن معمولا 10 تا 12 حبه (مقیاس وزن) وزن داشته است. صیادان طبق مقررات سخت گیرانه ای، ناگزیر بوده اند مروارید هایی را که از حد مذکور بالاتر بوده، به شاه تسلیم کنند.

تاریخ پیدایش سنجاق سینه تقریبا هم زمان با پیدایش تمدن های انسانی می باشد. اولین نمونه سنجاق سینه به عصر برنز یعنی بیش از 5 هزار سال پیش بر می گردد. پس از مدتی شکل ظاهری سنجاق سینه از مدل ابتدایی خود تغییر کرد. شکل ظاهری این سنجاق ها غالبا به شکل دایره و یا بیضی بوده که از فلز ساخته و دو سوراخ برای عبور دادن سوزنی نازک در روی آن قرار داشت. این سنجاق ها بر روی پارچه نصب می شد. استفاده از سنجاق سینه در عهد برنز قسمت های اسکاندیناوی، مجارستان، شمال آلمان و مدتی بعد در عصر آهن در اوراسیا (اروپا و آسیا) رواج یافت. البته گفتنی است که امروزه هنوز نیز سنجاق های دایره ای شکل در قسمت بالایی لباس به منظور زینت دادن، قرار می گیرند.

در دوران برنز و پس از آن عصر آهن، دهقانان از سنجاق هایی با جنس فلز استفاده می نمودند ولی سنجاق سینه افراد ثروت مند و نجیب زادگان از جنس طلا یا نقره همراه با سنگ های قیمتی مانند الماس، یاقوت کبود، یاقوت سرخ و زمرد بود. همچنین در پاره از اوقات از شیشه در تزئین سنجاق استفاده می کردند و شیشه را در کنار الماس و یا مروارید قرار می دادند. برخی اوقات سنجاق سینه ها جفت بودند که به وسیله زنجیری به هم متصل می شدند.

در قرون وسطی، شکل سنجاق سینه تغییری پیدا نکرد. جواهرات قرون وسطی، دارای زینت بیشتر و همچنین تصاویر مختلف بود. از تصاویر مذهبی و روحانی گرفته تا اشکالی از حیوانات مختلف (برخی از این نمادهای حیوانات، روح های محافظ انسان ها بودند.) همچنین این تصاویر و نقش ها با متون، نمادها و شعارها همراه بود.

 به دلیل ایجاد تغییرات بنیادی در مد، استفاده از سنجاق سینه در زمان رنسانس به کلی از رونق افتاد. اما در قرن هفدهم مجددا پا به عرصه مد گذاشت که تنها به منظور تزئین، استفاده شد. در قرن هجدهم سنجاق سینه ها و آویزها به یکدیگر متصل شدند.